Dorps verdichten Nuenen
In maart 2023 heb ik de Dorpsbouwmeester Nuenen geassisteerd in het opstellen en vormgeven van een presentatie over dorps verdichten in Nuenen.
Bij Dorps Verdichten is de hoofdvraag: hoe verdichten we op een compacte en gezonde manier in dorpen?
DORPSE KWALITEITEN
Dorpen belichten kernkwaliteiten die hoog worden gewaardeerd. Dankzij dorpsontwikkeling kunnen er meer meters gemaakt worden op doelen uit het klimaatakkoord, denk. bv. aan thema’s als energieopwekking, stikstofoverschot, voedselproductie, bodem, grondwater en biodiversiteit. Woningbouw is nooit een doel opzich, iedere dorpse ontwikkeling krijgt al snel een integraal karakter. Dorpsgemeenten wegen ontwikkeling binnen hun bebouwde kom integraal af tegen sociale belangen, agrarische belangen, natuurdoelen, recreatieve middelen en cultuurhistorische identiteit.
WONINGBOUWOPGAVE IN DORPEN
Nederland staat voor een grote woningbouwopgave, hiervan kan een substantieel deel in dorpen worden opgepakt. Veel dorpen lopen aan tegen een beperkte doorstroming op de woningmarkt. Er is grote behoefte aan woningen voor starters en senioren. Daarnaast lopen dorpen aan tegen de rode contour. Verdichting gaat hier over een inbreidingsopgave, in plaats van uitbreiding. Dit vraagt om kennis over compact bouwen. Daarnaast hebben veel mensen behoefte aan meer rust en natuur, zeker sinds de coronapandemie. Dorpen kunnen hierop anticiperen. De noodzaak om dorps te verdichten is groot. Maar hoe verhouden de huidige (binnen)dorpse verdichtingen zich tot de urgentie? Zijn er goede voorbeelden? Waar liggen de kansen die onbenut blijven? Huidige dorpse verdichtingen lopen tegen problemen aan:
- er zijn weinig verschillende voorzieningen
- nieuwbouw is vaak bestemd voor een eenzijdige doelgroep
- kansen voor een sterkere relatie met landschap en natuur blijven liggen
- de auto is dominant in het straatbeeld
- er worden veilige keuzes gemaakt, standaardwoningtypes en weinig vernieuwende concepten
enz.
De woningbouwopgave is een kans voor dorpen, wanneer de nieuwe ontwikkelingen het dorpse karakter versterken. Dorps verdichten gaat niet alleen over het toevoegen van woningen, maar juist ook over het geven van een kwaliteitsimpuls. Een verdichting dient aan te sluiten bij de dorpse schaal en het karakter van de plek. Tegelijkertijd dient het ook compact en gezond te zijn, en kansen aan te grijpen voor een sterkere relatie met landschap, natuur, mobiliteit, circulariteit, duurzaamheid en innovatie.
Richtlijnen Bouwgids gemeente Nuenen
DORPS VERDICHTEN IN NUENEN - Bouwgids
Vanuit de dorpse kwaliteiten in Nuenen zijn richtlijnen opgesteld voor nieuwe ontwikkelingen. Deze richtlijnen vormen een uitwerking van de Omgevingsvisie en geven vorm aan de omgevingskwaliteit van het dorp. Met de richtlijnen wil de gemeente sturen op de ruimtelijke kwaliteit van ontwikkelingen, zodat deze bijdragen aan de dorpse kwaliteit. Uitgangspunt is dat er altijd verder gekeken moet worden dan het plot. Het plangebied en de opgave moeten nader geanalyseerd worden en er moet antwoord gegeven worden op de vraag wat de ontwikkeling bijdraagt aan de directe omgeving en aan Nuenen als geheel.
Er worden verschillende gebiedstypes opgesteld, die ieder hun eigen kenmerken en richtlijnen hebben. De gebiedstypes zijn: het lint, het centrumgebied, woonverkavelingen (uitbreidingsgebied), de randen en het landelijke gebied. Bij het opstellen van de richtlijnen wordt niet alleen gekeken naar de bestaande situatie, maar ook naar de kansen die er liggen voor het versterken van de dorpse kwaliteit en op de mogelijkheid om in te spelen op actuele maatschappelijke behoeftes.
Tijdens de presentatie zijn er tevens per gebiedstype een heel aantal inspirerende referentieprojecten getoond, om de mogelijkheden en kwaliteiten te laten zien van dorps verdichten.
Wanneer maart 2023
Wat: advies | presentatie en verbeelding
Wie: in opdracht van Dorpsbouwmeester Nuenen
